MP Board Class 12 Subject Singing Playing Study Materials May 11, 2025May 11, 2025 by MPAdmin MP Board Class 12 Subject Singing Playing Study Materials MP Board Class 12 Subject Singing Playing Study Materials माध्यमिक शिक्षा मण्डल, मध्यप्रदेश भोपाल - हायर सेकंडरी परीक्षा 2025-26 इकाई 1: संगीत परिभाषाएँ इकाई 2: स्वर सिद्धांत इकाई 3: स्वरलिपि पद्धतियाँ इकाई 4: प्रसिद्ध संगीतज्ञ इकाई 5: राग विवरण इकाई 6: गायन शैलियाँ इकाई 7: ताल ज्ञान इकाई 8: वाद्य ज्ञान इकाई 1: संगीत परिभाषाएँ आलाप, तान, कण, मीड, गमक की परिभाषा जोड़, झाला की परिभाषा शुद्ध, छायालग एवं संकीर्ण राग की परिभाषा पूर्व एवं उत्तर राग की अवधारणा इकाई 2: स्वर सिद्धांत बाईस श्रुतियों पर आधुनिक पद्धति से स्वर स्थापना राग समय सिद्धांत संधि प्रकाश राग की अवधारणा इकाई 3: स्वरलिपि पद्धतियाँ भातखण्डे स्वरलिपि पद्धति पलुस्कर स्वरलिपि पद्धति दोनों पद्धतियों का तुलनात्मक अध्ययन इकाई 4: प्रसिद्ध संगीतज्ञ तानसेन भातखण्डे पलुस्कर स्वामी हरिदास उस्ताद इनायत खाँ उस्ताद अला उद्दीन खाँ इकाई 5: राग विवरण राग आसावरी - दोहा सहित वर्णन राग भैरवी - दोहा सहित वर्णन राग बिहाग - दोहा सहित वर्णन राग भूपाली - दोहा सहित वर्णन राग भीमप्लासी - दोहा सहित वर्णन राग केदार - दोहा सहित वर्णन इकाई 6: गायन शैलियाँ तराना शैली का परिचय धुपद शैली का परिचय धमार शैली का परिचय कक्षा 11वीं में वर्णित शैलियों की पुनरावृत्ति ख्याल सरगम गीत लक्षण गीत भजन लोकगीत इकाई 7: ताल ज्ञान रूपक ताल - स्थायी (ठाह) दुगुन में बोल चिन्ह सहित तीव्रा ताल - स्थायी (ठाह) दुगुन में बोल चिन्ह सहित चौताल ताल - स्थायी (ठाह) दुगुन में बोल चिन्ह सहित तिलवाड़ा ताल - स्थायी (ठाह) दुगुन में बोल चिन्ह सहित धमार ताल - स्थायी (ठाह) दुगुन में बोल चिन्ह सहित इकाई 8: वाद्य ज्ञान अपने वाद्य यंत्र का संपूर्ण वर्णन तानपुरा वाद्य का संपूर्ण वर्णन संगीत से संबंधित निबंध लेखन